Schakers, je hebt ze in alle soorten en maten. Het meest in het oog springende verschil is hoe de diverse types omgaan met winst of verlies. Bij winst: de een toont zich een grootmoedig trooster. De verliezer had toch ook echt wel kansen gehad! Toch heus wel mooie zetten gedaan, pech dat het geniale plannetje net mislukte, een heel goede stand had net zo goed tot een vol punt kunnen leiden, maar ja, soms zit het nou eenmaal tegen… Anderen glunderen bij winst van kruin tot kin en zelfs hun tenen jubelen. Ook bij verlies zie je verschillen: er zijn schakers die na een verloren partij lang aangeslagen blijven zitten. Starend naar het bord, alsof zich daar zojuist iets heeft ontvouwd dat eigenlijk niet zou hebben mogen gebeuren. Er zou een wet tegen moeten zijn, of op zijn minst zou een menigte troostende medemensen rond de gesneuvelde moeten ontstaan. Anderen vertrekken subiet, weer anderen sprinten naar de bar en zoeken daar troost uit een fles… Er schijnen zelfs mensen te zijn die een volle week nodig hebben om weer enige vorm van geestelijk evenwicht te bereiken.

En dan heb je nog Rob Ansink. Nee helaas, je had Rob Ansink. Want deze week bereikte ons het bericht dat Rob is overleden. Hij kon intens plezier hebben in een winstpartij en gunde tegelijkertijd al zijn tegenstanders ook deze vreugde.
Hij was lid sinds 1-1-1982. Ruim 42 jaar onze clubgenoot. Eentje die diepe indruk op me heeft gemaakt. Als ik (Tom) eraan denk wat ik ga missen nu hij er niet meer is, komen bij mij vooral zijn onstuitbare optimisme en positiviteit naar voren. Hoe ik ook in mijn geheugen speur: ik kan geen moment vinden dat Rob boos of onaardig was. Het enige dat zijn goede humeur leek te kunnen schaden was Ajax als ze daar weer eens iets verprutsten. Wat dat betreft zijn Robs laatste maanden niet zijn vrolijkste geworden.

Het onderspit delven in een schaakpartij ging hem goed af, maar het verlies van zijn vrouw Tinie, bijna dertig jaar geleden, was voor Rob een wond die nooit geheeld is. Wij (Rob en Henk) spraken daar wel eens over, buiten bij een sigaartje, omdat ik Rob zijn vrouw ooit ontmoet had in het Lucasziekenhuis.
Het zat Rob niet mee, op medisch gebied was er veel tegenslag. Met bewondering zag ik hoe hij zich desondanks al die jaren staande wist te houden, met een wonderlijke combinatie van gelatenheid, acceptatie en strijdlust.

Rob had duidelijke meningen op het gebied van maatschappij en politiek. Zo vriendelijk als hij was in de omgang met zijn clubgenoten, zo snoeihard kon hij oordelen over falende beleidsmakers. De schaakclub was een ijkpunt in zijn week, een ontmoeting op de vierenzestig velden waar hij naar uit zag, een plek waar hij zich op kon laden. De Corona periode viel hem daarom extra zwaar. Misschien ook omdat hij op het schaakbord nog steeds goed uit de voeten kon, wat in schril contrast stond met de moeite die hij doen moest om van de taxi naar het clubgebouw te komen.

Als schaker was Rob vooral een aanvaller. Altijd voorwaarts. Soms tegen de klippen op. En als het dan eens uit de hand liep kon je er toch op rekenen dat hij (ook op de rand van de afgrond) ergens vandaan nog een stevige verrassing voor je in petto had. Potverdorie wat jammer dat hij er niet meer is.

Tom en Henk

EsPion Academy

Beware the Idus of March. Shakespeare en Cesar wisten er alles van. Die vijftiende maart startte een boeiend inkijk in de kunst van ons lievelingsspel. Vanuit de luie stoel thuis werd de goed voorbereide presentatie van Casper via Zoom bekeken en besproken.
Er kwamen steeds veelzijdiger stellingen op het scherm.Het nut van korte variaties versus diep rekenwerk werd uitgewerkt. En als je dan de meest geforceerde zet vindt, welke kandidaatzet zie je nog over het hoofd?
Noem het maar een training in het spel van de nauwkeurigheid. Want stel dat je aanstaande maandagavond vier variaties ziet en drie zijn winnend, dan kan daarvoor nog steeds (oh schrik) een sluitende verdediging bestaan.
En dit is nog maar het begin. Woensdag 29 maart gaat ’t verder. Half acht. Een levendige training. Als je je aanmeldt bij Casper stuurt hij vooraf de Zoom-link.

Kun je tegen die tijd vertellen hoe je (zwart begint) de onderstaande stelling aanpakt?

Op het Hoogoventoernooi ging alle aandacht uit naar Judith Polgar en haar zusters Sofia en Sonja, maar vooral en heel prominent aanwezig was hun vader Laslo. Vrouwenschaak was aardig en leuk dat ze meededen, maar volstrekt oninteressant.

Laslo Polgar was psycholoog en eigenwijs. Hij had drie dochters, die tot het huishouden later waren bestemd, zoals de gangbare opvatting toendertijd was. De vrouwen die op de straten in Amsterdam demonstreerden voor gelijke rechten hadden nog een lange weg te gaan.

Laslo vond dat genieën niet bestaan, maar worden gevormd en om dat te bewijzen trainde hij zijn drie dochter met schaaklessen, keihard en zonder ophouden. Zijn vrouw was lerares en moest hem daarin ondersteunen en haar baan opgeven.

Ik heb het uit zijn eigen mond gehoord, toen hij in Wijk aan Zee een lezing hield over zijn werk en trainingsmethode. Iedereen kan schaakkampioen worden. Niet te geloven. We zagen jaar in jaar uit de Russen winnen en wisten ook dat de schaakacademie in Moscou grote schakers opleverde. Onze eigen Giri is helemaal uit Nepal met zijn ouders naar Moscou gevlogen om daar naar de schaakacademie te gaan en wereldberoemd te worden.

De dertienjarige Judith Polgar hield ook een simultaan in het Max Euwecentrum. Heel Amsterdam liep uit voor haar. Als schaakjournalist voor radio AFM vroeg ik Laslo of ik zijn dochter een paar vragen mocht stellen, dat mocht niet. Ik zei dat wij geen geld hadden, toen mocht ik met tegenzin een vraag stellen. Geniet je van al die aandacht? ”Een beetje” zei Judith.

Jos Kraay

Het zou een helse storm worden. Een gewaarschuwd schip gaat dan voor anker. Wij deden dat in de met heuvels omzoomde baai in het zuiden van Paxos. Tussen twee ankers en twee landvasten liggen we nu aan de kade van Theo, uitbater van een idyllisch terras-met-keuken-douches-toiletten, net wat je na een lange oversteek nodig hebt. En dan maar wachten op dat helse. Gelukkig heeft m’n zeilmaat een mooi, klein schaakdoosje.

Onder honderden jaren oude olijfbomen beginnen we onze eerste partij. “Ik kan het niet zo goed, hoor.” Jaja, dat heb ik vaker gehoord voordat ik ten onder ging in een veegpartij. Met voorzichtige vingers pakken we de kleine magnetische stukken – zeg gerust maar stukjes – en op het minuscule bord verschijnt zowaar een boeiende stelling.

Anubis is het er niet mee eens. Ze heet Selini, Grieks voor maan, maar lijkt een absolute wedergeboorte van de Egyptische hondgod. Ze is de derde persoon aan boord, mijn zeilmaat vertroetelt haar als een, nou ja, als een hondgod.

De wedergeboorte is het er niet mee eens dat de stukken de aandacht krijgen die zij verdient. Ze jankt wat, blaft wat en als dat niet helpt bijt ze opzichtig in haar staart. Nu heeft ze de aandacht van mijn zeilmaat. Niet doen Selini, zegt ze. Althans, dat neem ik aan, hun onderlinge verstandhouding gaat gehuld in het Grieks. Anubis kwispelt genadiglijk.

In de verte rommelt het. Er vluchten nu meer schepen de baai binnen. Het afmeren van zoveel tegelijk zorgt voor nerveus geroep en chaos op de kade. Altijd aardig om te zien als je zelf eenmaal veilig ligt. Altijd aardig om je mee te bemoeien als je zelf een hond bent. Anubis stort zich in de menigte, hapt hier en daar naar een aan wal geworpen landvast, loopt velen met gratie voor de voeten. Dit geeft zeilmaat en mij de kans om onze aandacht weer even op de partij te richten.

Na een rustige opening win ik een toren. Zeilmaat voert een zettenlange manoeuvre uit die uitmondt in een paard dat met schaak mijn dame neemt. Drop of dronder. Het gerommel wordt een heuse donder. Anubis vindt er het hare van. Vanaf de kade neemt ze een lang aanloop en springt honds tegen onze tafel met schaakbordje. Dat houden de kleine magneetjes niet, de stukken gaan met de schok mee en schuiven in het rond. We slaan aan het reconstrueren.

Als alles weer staat waar het stond, mist er een loper. Onder tafel, naast de tafel, het hele gebied rond de tafel, we zoeken en zoeken nog een keer. De loper blijft weg. Zeilmaat kijkt sip, een incompleet schaakdoosje is geen echt schaakdoosje. Nog een keer zoeken. Een klein steensplintertje brengt de noodoplossing, we promoveren het tot bisschop en spelen de teruggevonden stelling uit.

Dan gaan de stukken weer een voor een in het doosje, ook het steentje. Het wordt plechtig in het lege vakje van de loper gelegd. Mijn grapje dat het afwezige stuk niet voor niets “loper” heet, stuit op misprijzen. En dan moet het werkelijke helse nog losbarsten.

Het was alweer drie jaar geleden, maar op de eerste zondag van september was het er weer: het zomerfeest in het Amstelpark. Er zijn dan allerlei activiteiten, van dansworkshops tot kunstexposities. Wij werden benaderd voor deelname als schakers en net als toen bleken een aantal leden bereid er een gezellige schaakmiddag van te maken.

Logistiek is het lastigste aan zo’n middag het transporteren van het benodigde schaakmateriaal. Gelukkig bood Peter Urbanus hiervoor hulp aan met zijn handige fietstassen en Johan was aanwezig om “toezicht te houden en commentaar te geven”. Daarmee was dit karweitje snel geklaard.


Bij aankomst op onze prominente plek bij de vijver dienden de belangstellenden zich al aan voordat alle borden goed en wel klaar stonden. Er werd geschaakt in de schaduw en in de zon. Tegen tegenstanders jong en oud en van ieder continent. Al snel moest ik het eerste halve punt cadeau doen tegen een broekie uit Oekrainë en de middag was nog maar net begonnen.

Ondertussen druppelden er nog meer leden van EsPion binnen. Pieter Kok nam het op tegen soms bijna 80 jaar jongere opponenten en Dick had speciaal vrijgenomen van zijn zondagse werkzaamheden om een paar parkgangers goed van het bord af te rossen. Ook Daniël en Peter Stolp hadden tijd voor een paar parkpotjes, hoewel die laatste met diens vrouw aan de zijlijn bleef.

Het kan ook zijn dat enkele clubleden mij ontgaan zijn, want even later was ikzelf volledig ondergedompeld in een driedelige match tegen een kundige schaakveteraan. Voor ik tijd had om adem te halen werd ik al uitgedaagd door twee broers van een gezin uit Brazilië. Acht en zes jaar waren ze maar toch al veel sterker dan hun vader, zo werd mij door hen met ondeugende grijnzen verzekerd. Het was een patroon op deze middag. Zo vertelde een man van middelbare leeftijd aan zijn tegenstander hoe hij van zijn elfjarige zoon geleerd had dat “alles om het centrum gaat”. Jong leert van oud maar andersom kan blijkbaar ook.


Rond vijven toverde Dick een zak borrelnootjes te voorschijn en werd tevreden teruggekeken op een geslaagde middag. Als de middag een schaakpartij was, dan was de opening goed, het middenspel enerverend en het eindspel vrolijk. Hopelijk volgend jaar september weer.

Constantijn

Nog steeds een blad zonder naam en zonder redactie. Eenmalig ter gelegenheid van de Algemene Ledenvergadering op 19 september aanstaande.

Er is een hoop te zeggen over Jaap en dan vooral de wat negatieve zaken. En die kloppen ook.
Jaap was eenzaam, dronk en gooide nooit wat weg. Hij liet niemand in zijn woning toe. Er gaan veel verschrikkelijke verhalen de ronde over hoe het zo ver heeft kunnen komen. Zelf wilde hij daar niet over spreken. Zoals het was was het goed.
In de buurt waar ik woon fietste Jaap rond. ’s Avonds, of liever ‘s nachts. Hij fietste zo langzaam dat het deed denken aan de surplace bij het baanwielrennen. Ongelofelijk dat hij nooit omviel. Tassen aan zijn stuur en een volle doos onder z’n snelbinders met kranten en boeken die hij bij veel buurtbewoners elke nacht in de brievenbus deed. Ik kreeg soms een schaakboek, dan weer een ansichtkaart met ‘Geluk’.
In het begin, toen we nog bij Torendael speelden en hij mij telkens Het Parool van de vorige dag (alle kranten waren nieuw maar van de vorige dag) in de brievenbus deed gaf ik hem regelmatig een borreltje. Dat deed hij op zijn beurt in een limonadeglas en vulde het aan met water. Matige drinker dacht ik nog. Maar hij had ook een heupflesje en als daar de dop vanaf ging…

Schaken was echt een grote liefhebberij maar z’n hele doen en laten maakten het voor niemand gemakkelijk om hem in de zaal laat staan als tegenstander te hebben. Ik herinner me nog een gesprek dat Eric Junge en ik met hem hadden hoewel de inhoud daarvan ben ik volstrekt vergeten. Het enige dat ik heb onthouden is dat wij later zeiden ‘wat weet die man veel’. Ja, je verkijkt je er ook gemakkelijk op.

Overigens was het niet alleen schaken waar hij zich mee bezig hield maar ook met de Amerikaanse basketbal competitie en dan vooral de nachtelijke wedstrijden. Want Jaap leefde ’s nachts. Voor de buurtkrant vragen ze mij of Jaap een bepaalde opening had. Nou, die had niet en om nou te zeggen dat zijn echte opening was schoenen uit, servetje op tafel, slaatje eten dan wel eerst scheren… dat laat ik maar achterweg.

Een markant figuur.

Door de week zomaar zin in een potje schaken? Dat kan elke dinsdagmiddag. Van een tot drie is het gratis inloop voor schakers bij Veluwe 20, Veluwelaan 20 in de Weteringkerk. Dat is tegenover Torendael.
Reserveer een plek, bel 020 – 46 20 365 of mail.

Alweer het tachtigste nummer. Lees verder BZN 80 →

---

De voorjaarscompetitie komt al goed op gang. De externe competitie nadert zijn ontknoping. Onze veteranen strijden tegen de andere oudjes van de SGA. Het is weer Boekenweek. En dan mag je dit natuurlijk niet missen:

de Lente-editie van het Blad Zonder Naam!

---

Alweer nummer 72, indrukwekkend.
Met bijdragen van harrie, marcel, jan, harold en raf. En van de redactie zelf natuurlijk

Het heeft niets met schaken te maken, maar ik wil jullie dit prachtartikel in de Volkskrant van ´buitenlid´ Patrick van IJzendoorn niet onthouden.

Ook weer dubbeldik. Met een uitnodiging voor de Algemene LedenVergadering en nog heel veel meer: Nummer 69